Theaterwandeling bij Kaarslicht op de Tankenberg

We verzamelen op de parkeerplaats aan de Tankenbergweg. Op deze locatie is een beperkte mogelijkheid tot parkeren, dus iedereen werd gevraagd op de fiets te komen. De wandeling is drie kilometer en duurt ongeveer anderhalf uur. Honden zijn niet toegestaan en je moet echt wel goed kunnen lopen om aan deze wandeling deel te kunnen nemen. Een zaklamp en wandelschoenen of laarzen zijn wel handig. Dat merken we direct als we op pad gaan, want het is behoorlijk drassig. Langs de paden staan allemaal lampjes, wat deze avond gelijk een idyllisch effect geeft.

Onze gids heet Rob. “We komen mensen tegen die echt hebben bestaan en mensen uit sagen en legenden. Dit toneelspel is georganiseerd door het Palthehuis en Oldenzaal Promotie,” vertelt hij aan het begin. Al spoedig staan we op de top van de Tankenberg, bij de ingang van villa Egheria. “Hier zijn bijzondere dingen gebeurd en we treffen dadelijk een figuur die daadwerkelijk heeft bestaan.”

Vóór villa Egheria staat Hendrikus Egbertus ten Cate, bekend uit de textielindustrie en fervent kunstverzamelaar. Aan zijn zijde staat Karel Muller, een beroemde architect uit die tijd. In deel 1 van het toneelspel vraag Hendrikus of Karel een prachtige villa voor hem wil bouwen. Geld speelt geen rol en de tuin moet een park worden, aangelegd door de bekende tuinarchitect Springer. Deel 2 speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat is een heel ander verhaal. Iedereen is druk in het verzet. De Duitsers hebben huisvesting nodig. In maart 1945 wordt Egheria gevorderd door generaal Blaskowitz. In de hoop hem uit te schakelen, nemen mensen uit het verzet de villa onder vuur. Blaskowitz wordt niet getroffen, maar van de villa is weinig meer over. In deel 3 vraagt Hendrikus of Karel hem wil helpen bij de wederopbouw. Dat had hij graag gedaan, maar helaas overleed hij tijdens de oorlog. Het zit er dus niet meer in. Een intrigerend verhaal…

We lopen verder en komen aan bij villa ‘De Hulst’. Dit is het huis van Gelderman. Hij heeft het hele gebied rond de Tankenberg gekocht en in 1910 dit landhuis laten bouwen. We lopen om de villa heen en daar staat Siem de Stroper met zijn jachtgeweer op ons te wachten. “Stropen is illegaal. Er zit een bult wild hier in de buurt. Konijnen, hazen, reeën en fazanten. Die laatste zijn met de Romeinen meegekomen en later ook weer weggegaan. De rijkelui hier wilde er wel op jagen, dus toen heeft de VOC fazanten mee uit Indië genomen. Dat waren niet dezelfde fazanten hoor, want die waren een paar jaar ouder,” lacht hij. “Maar eigenlijk ben ik op zoek naar de Hellehond. Dat is een grote zwarte hond met een bek vol witte tanden.” Het jankende geluid van de Hellehond klinkt in de avond. Dan komt Bea er lachend aan. “De Hellehond bestaat niet hoor Siem, dat is een legende. En wat sta je hier toch iedere avond dom in jezelf te praten. Pak je nachtkijker. Er leven hier heel veel bijzondere vogels.” Wat een hilarisch duo.

Dan lopen we naar de oude handelsweg in de richting van het kapelletje. Chris Gelderman, die opgroeide op De Hulst, vertelt ons dat hij al in 1939 als soldaat moest vechten. Toen de oorlog hier uitbrak werden alle soldaten als krijgsgevangenen naar Duitsland getransporteerd. Op verzoek van Hitler werden ze vrijgelaten en konden gaan. Chris en zijn broers gingen in het verzet en uiteindelijk leidde hij de organisatie. Niet veel later werd hij opgepakt in zijn huis aan de Emmastraat en naar de gevangenis in Scheveningen gebracht. Hij werd veroordeeld en in de dodencel geplaatst. Dan verschijnt Rijn van Welij ten tonele. Hij heeft de hele geschiedenis van Chris uitgezocht nadat hij een steen in de Palthetuin had            ontdekt die Chris had laten maken en niet op die plek hoorde te liggen. Vol passie voor de geschiedenis vertelt hij over de Nacht- und Nebelgefangenen, die stilletjes verdwenen en met niemand contact mochten hebben. Chris was er daar één van en werd afgevoerd naar een kamp in Noord-Frankrijk. Na nog vier kampen te hebben overleefd kwam hij dankzij zijn talenknobbel vrij en verscheen uiteindelijk als een skelet bij zijn huis; zowel lichamelijk als geestelijk ziek. Wat een heftig verhaal.

Terwijl iedereen de informatie op zich in laat werken horen we ineens gegil in het bos. We worden omringd door Witte Wieven die ons redelijk dwingend verzoeken deze plek te verlaten. We lopen snel door, tot we in de buurt van het koepeltje komen. Een felle lamp springt aan en Tanfana spreekt ons toe. “Dit is mijn domein. De Tankenberg is van mij en naar mij vernoemd. Sommige mensen zeggen dat ik een wijze vrouw ben; godin van de vruchtbaarheid en beschermvrouwe van de elfjes en van de kabouters. Andere mensen vinden mij een gemene heks die argeloze voorbijgangers offert. Mijn steen is door Oldenzalers geroofd en op de Groote Markt gelegd. Als je een paar borreltjes te veel ophebt, moet je maar uitkijken als je langs de steen loopt. Want misschien wordt daar nog steeds wel geofferd. Wat ben ik? Een wijze vrouw of een heks in de nacht?”

Wanneer deze geweldige wandeling weer georganiseerd wordt is nog niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk zal het in maart worden. Maar dan kan ik hem ten zeerste aanraden. Wat een avontuur in het donker op deze mysterieuze berg. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de Tourist Info (ook online). Er zijn de komende maanden ook leuke wandelingen bij Kaarslicht in het centrum van de stad te boeken. Ook zeker een aanrader! 

Wendy Eerland

Fotografie Rene Grouve